Dziś zapraszam na drugą część artykułu dotyczącego twórczości Pedro Almodóvara.
Twórczość Almodóvara postrzegana jest jako
charakterystyczna dla pokolenia artysty i obyczajowości Hiszpanii, uwolnionej
spod dyktatury generała Franco, lecz nadal borykającej się z ortodoksyjną
tradycją katolicką. Sprawy płci, seksualnych orientacji i upodobań oraz
związanych z tym społecznych zakazów i ograniczeń powracają we wszystkich
filmach reżysera, podobnie jak jego fascynacja światem kobiet (Volver). Inne wykorzystywane przez
Almodóvara motywy to rodzina (Wysokie
obcasy, Kwiat mego sekretu), czy
relacje uczuciowe z matką (Wszystko o
mojej matce, Wysokie obcasy).
 |
| http://www.filmweb.pl/person/Pedro.Almodovar |
O Almodóvarze mówi się, że jest reżyserem
kobiet. Jak sam twierdzi: "Kobiety wydają mi się bardziej aktywne, mają
większe poczucie absurdu niż mężczyźni, więcej możliwości zaskakiwania." Reżyser
dużo uwagi poświęca uczuciom, pragnieniom i nieszczęściom, których doznają kobiety,
chcąc znaleźć miłość lub rozwinąć swą indywidualność. Uważa, że są wewnętrznie
silniejsze od mężczyzn. Jego kino pełne jest interesujących kobiecych postaci,
a także dobrych aktorek. Z niektórymi z nich współpracuje długie lata. Do tego
grona zaliczają się m.in. Carmen Maura, Victoria Abril, oraz Marisa Paredes.
Ostatnio muzą reżysera jest Penélope Cruz[1].
Filmem, który uczynił z Almodóvara artystę o światowej sławie był właśnie obraz
o płci pięknej, pt. Kobiety na skraju
załamania nerwowego – opowieść o pięciu bohaterkach, które doznają
rozczarowań i cierpień w relacjach z mężczyznami, a spokój odnajdują w
samotności. W Volver to kobiety są
źródłem i gwarantem nieśmiertelności. Przekazują dzieciom życie, opowiadają
rodzinne historie i strzegą rodzinnych tajemnic[2].
 |
| http://www.filmweb.pl/person/Pedro.Almodova |
Z tak zarysowanego szkicu postaci „almodóvarowskich”
wyłania się ogólny obraz jego bohaterów: są oni wewnętrznie rozdarci, znerwicowani,
często na życiowym lub uczuciowym zakręcie. Przechodzą kryzys tożsamości i
miotają się między wartościami narzucanymi przez tradycję, a lansowanymi przez
kulturę. Almodóvar uważa, że przeciwności te, czynią jego filmowe postaci warte
bliższego poznania. To właśnie osoba samotna jest według niego bohaterem
idealnym, bo wszystko może się jej przydarzyć[3].
Kolejnym ważnym tematem podejmowanym przez reżysera
są relacje międzyludzkie – zarówno hetero- jak i homoseksualne. Sposób
traktowania problemu orientacji seksualnej ulega jednak w twórczości Almodóvara
zmianie: od prezentacji homoseksualizmu jako atrakcyjnego i barwnego, lecz
odmiennego modelu życia w filmach krótkometrażowych i wczesnych fabułach (Pepi, Luci, Bom i inne dziewczyny, Labirynt namiętności, Pośród ciemności) do traktowania go jako
pełnoprawnej, równie wartościowej i godnej szacunku postawy życiowej, co
heteroseksualizm (Prawo pożądania).
Z tym wątkiem łączy się pośrednio kolejny, a
mianowicie rodzina. Reżyser wierzy głęboko w potęgę rodzinnych więzi. Ale ją
samą postrzega w mało tradycyjny sposób. W jego kinie tradycyjne rodziny
rozpadają się, a na ich miejscu rodzą się nowe – nietypowe, ale za to prawdziwsze,
bo opierające się na rzeczywistej potrzebie bliskości z drugim człowiekiem
(m.in. Prawo pożądania). Rodzina
powinna zapewniać ludziom miłość i poczucie bezpieczeństwa. Przekonanie o
konieczności budowania takich związków reżyser wyraża po raz pierwszy w Zwiąż mnie. Almodóvara fascynują też wzajemne
relacje między matką a córką. Pokazuje je jako osoby, które kochają się,
uwielbiają, ale kiedy się zejdą, potrafią się tylko kłócić (Kwiat mojego sekretu, Volver). Mimo wszystko miłość, jaka
rodzi się między matką i dzieckiem, jest pierwszym i najważniejszym ludzkim
uczuciem – przekonuje reżyser. Najwyraźniej objawia się to we Wszystko o mojej matce.
 |
| http://www.filmweb.pl/person/Pedro.Almodovar |
W tym obrazie Almodóvar powraca do wątku
autotematycznego, jaki pojawiał się np. w Kice
czy Kwiecie mego sekretu – filmach
podejmujących problem tworzenia, przetwarzania życiowego doświadczenia w
fikcję, współistnienia losów artysty i człowieka czy dojrzewania do roli, jaką
bohaterom przypisało społeczeństwo. We Wszystko
o mojej matce Almodóvar wyznacza nową perspektywę spojrzenia na twórczość.
Tutaj jej przejawem jest przekazywanie życia, przejęcie odpowiedzialności za ciągłość
istnienia. Tworzenie splata się w filmie z macierzyństwem. Temat tworzenia
powróci w Złym wychowaniu - gorzkim
filmie o inicjacji seksualnej i artystycznej. Reżyser zawarł w nim wątki
autobiograficzne, a jednocześnie ujawnił istotę swego pojmowania sztuki –
ucieczki przed tragicznym doświadczeniem życia[4].
Po raz kolejny tę tematykę Almodóvar podjął w swoim najnowszym filmie Przerwane objęcia. Patrzy w nim na film
z punktu widzenia twórcy, opowiada, jak kino zmieniło się w jego życie i stało
pasją, z której nie mógłby zrezygnować[5].
Hiszpański twórca wrócił w tym dziele do czasów Kobiet na skraju załamania nerwowego i od nowa nakręcił sceny z
dawnego projektu. Według niego prawdziwy artysta nie zamyka żadnego etapu
swojego życia, dopóki nie spojrzy nań przez obiektyw kamery[6].
[1] Tamże, s. 42.
[2] E. Mazierska. Słoneczne kino Pedra Almodóvara. Gdańsk
2007, s. 278.
[3] E. Ciapara. Słownik Almodóvara.
„Film” 2009, nr 9, s. 42.
[4] O. Katafiasz, J. Wojnicka.
Słownik wiedzy…, s. 345-346.
[5] K.
Kwiatkowski rozm. z P. Almodóvarem. Kino
nie zostawia blizn. „Wysokie Obcasy” 2009, nr 37, s. 18.
[6] K. Kwiatkowski. Spojrzenie, które wyzwala. „Kino” 2009,
nr 7/8, s. 15-16.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz